Uczelnia została powołana na mocy rozporządzenia Rady Ministrów 22 czerwca 2004 roku, jako Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży. Od 1. marca 2022 r. uczelnia funkcjonowała pod nazwą Akademia Nauk Stosowanych w Łomży, a z dniem 1. czerwca 2023 r., w związku z uzyskaniem kategorii naukowej B+ oraz uprawnień do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie nauki prawne, przyjęła nazwę Akademia Łomżyńska - potwierdzając w ten sposób aspiracje środowiska naukowego Łomży, regionotwórczą i miastotwórczą rolę.
Akademia Łomżyńska kształci praktyków, współpracuje z samorządami i kadrą kierowniczą przedsiębiorstw. To uczelnia publiczna, która działa w obszarach dydaktyki, nauki, będąc także instytucją wspierającą procesy społeczne i gospodarcze regionu – poprzez badania i ekspertyzy naukowe oraz sieć studenckiego wolontariatu.
Uczelnia współpracuje z sektorem firm i instytucji, w obszarach: konsultowania programów studiów i ścieżek specjalizacyjnych, praktyk studenckich, wspierania wartościowych projektów i inicjatyw. Akademia Łomżyńska kładzie duży nacisk na rozwój kompetencji interpersonalnych studentów, dlatego umożliwia im udział w projektach kulturowych, społecznych i humanitarnych koordynowanych przez liczne fundacje oraz stowarzyszenia.
Akademia Łomżyńska współpracuje z zagranicznymi uniwersytetami i ośrodkami naukowymi, efektywnie wykorzystuje fundusze programu Erasmus+ oraz możliwości globalnej wymiany wiedzy i doświadczeń (wyjazdy zagraniczne, wizyty studyjne, cykliczna organizacja International Staff Week oraz regularne goszczenie stypendystów Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta).
W swoim mieście Akademia Łomżyńska jest jednym z największych beneficjentów funduszy europejskich, pozyskane fundusze od lat inwestuje w rozwój unikalnej infrastruktury dydaktycznej i naukowo-badawczej oraz projekty miękkie, wspierające m.in. kompetencje studentów oraz kadry.
1 lipca 2004 roku, Minister Edukacji Narodowej i Sportu, Mirosław Sawicki, mianował pierwszym Rektorem PWSIiP profesora dra hab. inż. Kazimierza Pieńkowskiego, który przez wiele lat intensywnie zabiegał o powołanie uczelni w Łomży. Po rocznym okresie sprawowania funkcji z mianowania Senat PWSIiP wybrał prof. K. Pieńkowskiego na kadencję 2005-2009. Wśród orędowników utworzenia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Łomży znaleźli się m.in. ówczesny Przewodniczący Sejmowej Komisji Finansów Publicznych poseł Mieczysław Czerniawski, Marszałek Województwa Podlaskiego Sławomir Zgrzywa oraz kolejny Marszałek Janusz Krzyżewski, który po decyzji o utworzeniu uczelni przekazał jej budynek przy ulicy Poznańskiej 141 b oraz milion złotych na jego remont i adaptację.
Podczas pierwszej inauguracji roku akademickiego immatrykulowanych zostało 180 studentów studiów dziennych i 120 studentów studiów zaocznych na dwóch kierunkach: Zarządzanie i marketing oraz Informatyka. O tego czasu nastąpił dynamiczny rozwój uczelni – związany z tworzeniem nowych kierunków oraz powstaniem innowacyjnej infrastruktury naukowo-dydaktycznej. Obecnie placówka oferuje kilkanaście kierunków kształcenia w trybie stacjonarnym oraz niestacjonarnym.
W 2010 roku uczelnia przejęła od Zarządu Województwa Podlaskiego Szkołę Policealną Ochrony Zdrowia w Łomży, aby stworzyć Akademicki Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, w którym współcześnie funkcjonują Liceum Mistrzostwa Sportowego oraz Centrum Symulacji Medycznej.
W 2013 roku Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych przyznał ówczesnej PWSIiP kategorię naukową B, co stanowiło ewenement wśród Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych i jednocześnie oznaczało wyjście z ram narzuconych przez ustawodawcę. Uczelnia otrzymywała z MNiSW dotacje na prowadzenie badań statutowych, dzięki czemu przeprowadzony został proces koncentracji aktywności naukowej w dziedzinach szczególnie ważnych, a jednocześnie pozytywnie rezonujących na region, takich jak np. technologia żywności i żywienie człowieka, dietetyka.
Miejscem o unikalnym potencjale badawczym są nowe budynki uczelni przy ulicy Akademickiej 1, zbudowane z rozmachem i dofinansowaniem unijnym (Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013) sale i laboratoria, w których studenci nabywają praktyczne umiejętności. Całkowita wartość projektu przekroczyła 53 miliony złotych.
Specjaliści Polskiej Komisji Akredytacyjnej ocenili w 2018 roku, że Wydział Nauk Informatyczno-Technologicznych uczelni „dysponuje najlepiej wyposażoną halą technologiczną dla technologii żywności w kraju”. Wspomniany Wydział może pochwalić się nowoczesną halą technologiczną, ale także specjalistycznymi laboratoriami, które umożliwiają praktyczne przygotowanie do zawodu studentom Bezpieczeństwa i certyfikacji żywności oraz Technologii żywności. Są to laboratoria mikrobiologiczne, analiz instrumentalnych, właściwości fizycznych żywności, gastronomiczne, analizy sensorycznej. W raporcie Polskiej Komisji Akredytacyjnej z 2018 roku padają słowa „unikalne, unikatowe, nowoczesne”. Mowa o sprzęcie, który umożliwia studentom zapoznanie się z procesami: suszenia, rozdrabniania, liofilizacji, filtracji, fermentacji, rektyfikacji, destylacji, ekstruzji, ekstrakcji i obróbki termicznej. Niezależni specjaliści napisali wprost – „infrastruktura udostępniona studentom znacznie przewyższa wymagania kształcenia na ocenianym kierunku”, „wydział dysponuje najlepiej wyposażoną halą technologiczną dla technologii żywności w kraju” oraz „studenci mogą zapoznać się z przebiegiem i przeprowadzić samodzielnie niemal wszystkie procesy technologiczne, typowe dla branży spożywczej, mając do dyspozycji aparaturę umożliwiającą programowanie jej pracy i zbieranie danych.”
Od 1 września 2017 roku na uczelni funkcjonuje struktura wydziałowa, w tymże roku siedem instytutów zostało przekształconych w trzy wydziały – Nauk Społecznych i Humanistycznych, Nauk o Zdrowiu, Informatyki i Nauk o Żywności. Obecnie na Akademii Łomżyńskiej funkcjonują cztery wydziały: Wydział Prawa i Administracji, Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Wydział Nauk o Zdrowiu, Wydział Nauk Informatyczno-Technologicznych.
W rok akademicki 2022/2023 uczelnia weszła z uprawnieniami do nadawania stopni doktora i doktora habilitowanego w dyscyplinie nauki prawne. Aby podkreślić wspomniany i wypracowany zespołowo sukces naukowy, uczelnia przyjęła z dniem 1. czerwca 2022 roku nową nazwę - Akademia Łomżyńska.
Zmieniając nazwę uczelnia podkreśliła miastotwórczy wymiar swojej działalności, jednocześnie kontynuując na polach rozwoju naukowego i dydaktycznego współpracę z ponad 120 zagranicznymi uczelniami partnerskimi, zgodnie z zasadą – „myśl globalnie, działaj lokalnie”.
Przez wszystkie lata istnienia uczelnia sukcesywnie umacniała swoją pozycję, pozyskując z zewnętrznych programów ponad 120 milionów funduszy, które zasilały i zasilają lokalny i regionalny krwiobieg gospodarczy. W 2022 roku łączny budżet uczelni przekroczył po raz pierwszy w historii próg czterdziestu milionów złotych, jedna czwarta tych funduszy to pieniądze projektowe – z programów Unii Europejskiej, Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Narodowego Centrum Nauki. W przyszłych latach aplikowanie o fundusze zewnętrzne będzie jeszcze skuteczniejsze, gdyż Akademia Nauk Stosowanych w Łomży otrzymała w 2022 roku prestiżowe wyróżnienie, jakim jest Logo HR Excellence in Research, przyznawane przez Komisję Europejską. Logo daje merytoryczną podstawę do premiowania uczelni w międzynarodowych konkursach grantowych Komisji Europejskiej w zakresie badań i innowacji, krajowych konkursach grantowych Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju czy Ministerstwa Edukacji i Nauki. Jest także formalnym potwierdzeniem, że uczelnia stwarza nauczycielom akademickim optymalne warunki pracy oraz prowadzi rekrutację pracowników naukowych w sposób transparentny.
Wydawane przez Akademię Łomżyńską anglojęzyczne czasopismo naukowe z zakresu nauk medycznych i nauk o zdrowiu „Polish Journal of Applied Sciences” figuruje w Wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych przygotowanym przez Ministerstwo Edukacji i Nauki (publikacja Wykazu 17 lipca 2022 r.)).
Polish Journal of Applied Sciences to naukowe, recenzowane czasopismo o zasięgu międzynarodowym (kwartalnik), wydawane od 2015 roku. Obowiązki redaktora naczelnego czasopisma pełni prof. dr hab. Jan Górski, uznany w krajowym i międzynarodowym środowisku naukowym jako autorytet z zakresu fizjologii człowieka, specjalizujący się w badaniu metabolizmu substratów energetycznych w mięśniach szkieletowych oraz w mięśniu sercowym.
Początkowo czasopismo miało charakter interdyscyplinarny, jednak od 2019 roku jego zakres tematyczny został intencjonalnie sprofilowany na nauki medyczne i nauki o zdrowiu. Na łamach kwartalnika publikowane są prace zajmujące się najbardziej istotnymi kwestiami zdrowia publicznego, poruszane są kwestie m.in. informatyki zdrowotnej, ekonomii zdrowia, ochrony danych w podmiotach medycznych, wyzwań zdrowia publicznego w globalizującym się świecie, istotne zagadnienia społeczne, medyczne i inne – newralgiczne z perspektywy zarządzania sektorem zdrowia publicznego na poziomie merytorycznym i instytucjonalnym. Czasopismo jest platformą gromadzenia, analizowania i rozpowszechniania badań naukowych, na jego łamach następuje wymiana wiedzy i doświadczeń międzynarodowego środowiska naukowego, co ma wpływ na rozwój nauk medycznych i nauk o zdrowiu, jest także determinantą rozwoju łomżyńskiego środowiska naukowego.
Wyróżnikiem Akademii Łomżyńskiej, związanym z jej funkcjonowaniem w środowisku społeczno-gospodarczym regionu, jest ścisły kontakt i współpraca uczelni z sektorem prężnie działających firm i instytucji, w obszarach: konsultowania programów studiów i ścieżek specjalizacyjnych (wydziałowe Rady Praktyków); tzw. stypendiów prywatnych (na mocy podpisanego pomiędzy uczelnią a przedsiębiorstwami porozumienia najzdolniejsi studenci otrzymują tzw. stypendia prywatne z firmy, odbywają w firmie praktyki, a przy spełnieniu określonych kryteriów - postępy w nauce, sprawne wejście w zespół danej firmy, wywiązywanie się z zapisów umowy stypendialnej - gwarancję zatrudnienia. Stypendia prywatne są dobrą praktyką współpracy uczelni z sektorem prywatnym. Studenci zyskają fundusze na rozwój, a firmy możliwość budowania silnego i lojalnego zespołu pracowników poprzez możliwość monitowania oraz kreowania ścieki edukacyjnej przyszłego pracownika. System stypendiów prywatnych został na uczelni zaimplementowany w 2019 roku.
Akademia Łomżyńska ma jedne z najwyższych w kraju stypendia – za wyniki w nauce, socjalne, sportowe – a tzw. stypendia prywatne są uzupełnieniem tej puli i jednocześnie pokazują, że biznes i nauka potrafią ze sobą skutecznie współpracować, kreując silne i dobrze przygotowane do wykonywania zawodu kadry lokalnej i regionalnej gospodarki.
Przy Wydziale Prawa i Administracji Akademii Łomżyńskiej działa Centrum Mediacji. Centrum Mediacji powstało w 2019 roku, realizuje badania naukowe, skuteczne postępowania mediacyjne, popularyzuje tematykę mediacji za pośrednictwem konferencji naukowych, popularnonaukowych, a także licznych wydarzeń towarzyszących. Studenci uczelni prowadzą otwarte dla publiczności symulacje mediacji podczas pikników i wydarzeń popularyzujących naukę i kulturę - takich jak chociażby Noc Muzeów. Dzięki tym działaniom uczelnia promuje mediację, negocjacje i arbitraż (ADR - Alternative Dispute Resolution), aby wspierać i odciążać wymiar sprawiedliwości oraz kreować społeczeństwo otwarte na dialog i porozumienie.
W Akademii Łomżyńskiej działa od 2019 r. Centrum Symulacji Medycznej. To technologicznie zaawansowana oraz informatycznie zaaranżowana infrastruktura do nauki studentów pielęgniarstwa. Są w nim inteligentne symulatory: dorosłego mężczyzny, kobiety, dziecka, niemowlęcia, wcześniaka, kobiety rodzącej, starego człowieka. Fantomy i symulatory do nauki złożonych procedur pielęgniarskich oraz reanimacji. CSM odwzorowuje klimat nowoczesnych szpitalnych sal, jest wyposażone w specjalistyczną aparaturę: kardiomonitory, respirator, wózki reanimacyjne, nowoczesne defibrylatory, pompy infuzyjne do podawania leków, inkubator, łóżka standardowe oraz specjalistyczne: ortopedyczne oraz do intensywnej terapii. W CSM studenci pielęgniarstwa nabywają unikalne praktyczne umiejętności i doświadczenie, pod czujnym okiem instruktorów symulacji medycznej.
Unikalnym fantomem CSM jest inteligentny fantom Apollo (tzw. fantom wysokiej wierności). Urządzenie posiada złożony model fizjologiczny, a w klatce piersiowej, szyi oraz kończynach ma umieszczoną elektronikę, która jest podłączona do zaawansowanej technologicznie aplikacji na laptopie, z interfejsem szpitalnego kardiomonitora Wyprodukowała go amerykańska firma CAE, a tego typu specjalistyczne urządzenia trafiły do wielu topowych uczelni, wśród nich jest prestiżowy kanadyjski Uniwersytet McGilla w Montrealu.
W Akademii Łomżyńskiej działa Strefa Odkrywania Wyobraźni i Aktywności, czyli Strefa SOWA (od październiku 2022 roku). To inicjatywa wspierana przez Centrum Nauki Kopernik i finansowana przez Ministra Edukacji i Nauki. Jej celem jest popularyzowanie ciekawości naukowej, kreatywności, rozwój wyobraźni. Strefa SOWA to małe centrum nauki, ale także angażujące wyobraźnię eksponaty i możliwość bezpośredniej współpracy w koordynowanych przez Centrum Nauki Kopernik projektach. Akademia Łomżyńska jest jedyną uczelnią w kraju, w której działa Strefa SOWA.
Misją Akademii Łomżyńskiej jest wspieranie procesów edukacyjnych na wszelkich możliwych płaszczyznach, wyrównywanie szans w dostępie do rzetelnej, wartościowej wiedzy osobom z mniejszych ośrodków miejskich i z obszarów wiejskich. I przede wszystkim – inspirowanie młodych ludzi. A Strefa SOWA jest jednym z narzędzi do realizacji tychże założeń. Swoim zasięgiem Strefa SOWA dociera do młodych odbiorców (uczniowie) ale także do nauczycieli, którzy z wykorzystaniem eksperymentalnej przestrzeni tworzą unikalne ścieżki edukacyjne.
Akademia Łomżyńska to ważna regionalna uczelnia kształcąca na 4 wydziałach:
- Wydziale Nauk Informatyczno-Technologicznych,
- Wydziale Nauk Społecznych i Humanistycznych,
- Wydziale Prawa i Administracji,
- Wydziale Nauk o Zdrowiu.
Uczelnia prowadzi studia I, II stopnia, jednolite studia magisterskie, kształci także na kierunkach studiów podyplomowych.
Studia I stopnia
- Administracja
- Automatyka i robotyka
- Bezpieczeństwo i certyfikacja żywności
- Dietetyka
- Filologia angielska
- Informatyka
- Kosmetologia
- Logistyka
- Mechatronika
- Pielęgniarstwo
- Pedagogika
- Praca socjalna
- Technologia żywności i żywienie człowieka
- Wychowanie fizyczne
- Zarządzanie
Studia II stopnia
- Administracja
- Informatyka
- Pielęgniarstwo
- Technologia Żywności i Żywienie Człowieka
- Zarządzanie
Studia jednolite magisterskie
- Fizjoterapia
- Prawo
Studia podyplomowe:
- Master of Business Administration
- Mediacje i negocjacje
- Rachunkowość i finanse
- Transport drogowy
- Wycena nieruchomości
- Zarządzanie zasobami ludzkimi – kadry i płace
Zaplecze infrastrukturalne:
Zaplecze Akademii Łomżyńskiej stanowi 5 budynków o łącznej powierzchni użytkowej 18 875 m2, w tym powierzchnia dydaktyczna 4951 m2, łączna powierzchnia terenów działek uczelni to 5,39 ha.
Rektorzy Uczelni:
Prof. dr hab. Kazimierz Pieńkowski (Rektor PWSIiP, kadencja 2004-2009) – Wieloletni pracownik naukowy Politechniki Białostockiej, w tym w latach 1990–1993 rektor tejże uczelni. W 1969 roku uzyskał tytuł doktora nauk technicznych na Politechnice Warszawskiej, od 1986 roku profesor nadzwyczajny nauk technicznych. W roku 1991 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Pomysłodawca powołania Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży.
Dziedzina nauki: nauki techniczne
Specjalność naukowa: mechanika płynów, ogrzewnictwo, technika cieplna
Dr hab. Robert Charmas (kadencja 2009-2017) – Opublikował ponad 50 oryginalnych prac naukowych w czasopismach z listy filadelfijskiej, które dotyczyły procesów fizykochemicznych na granicy faz ciało stałe/cieć oraz zagadnień z zakresu biochemii wysiłku fizycznego. Indeks Hirscha 16. Dwukrotny stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej – m.in. pobyt w Laboratoire Environnement et Mineralurgie w Nancy, Francja. Stypendysta Ministra Badań Naukowych Rządu Francuskiego. Członek Polskiego Towarzystwa Chemicznego.
Dziedzina nauki: nauki chemiczne
Specjalność naukowa: chemia fizyczna i teoretyczna, biochemia
Dr hab. Dariusz Surowik (kadencja od 1 września 2017 roku) – Autor ponad 50 prac naukowych, w tym publikacji w czasopismach znajdujących się w wykazie ERIH (The European Reference Index for the Humanities ). Uczestniczył z referatami w ponad 50 konferencjach w kraju i za granicą. Członek międzynarodowych towarzystw naukowych: American Mathematical Society, The Association for Symbolic Logic oraz European Network for Social Intelligence (SINTELNET). Od 2005 roku sekretarz redakcji anglojęzycznego czasopisma Studies in Logic, Grammar and Rhetoric. Recenzent wydawniczy wielu czasopism punktowanych.
Dziedzina nauki: informatyka, matematyka, nauki filozoficzne
Specjalność naukowa: logika, sztuczna inteligencja, teoria gier