Sygnalista to osoba, która zgłasza nieprawidłowości, naruszenia prawa lub nadużycia w miejscu pracy, instytucji publicznej lub organizacji. Sygnalista może ujawniać takie informacje zarówno wewnętrznie (np. swojemu pracodawcy), jak i zewnętrznie (np. mediom, organom ścigania, czy organizacjom pozarządowym).Sygnaliści często działają w interesie publicznym, próbując zapobiegać szkodliwym praktykom, takim jak korupcja, oszustwa, naruszenia praw człowieka, itp.
W świetle ustawy o ochronie sygnalistów, implementującej unijną Dyrektywę o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa UE, sygnalistą jest osoba, która dokonuje zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacji o naruszeniu prawa. Zgłaszana informacja musi być uzyskana w kontekście związanym pracą, czyli podczas świadczenia pracy lub usług albo w trakcie procesu rekrutacyjnego, o ile w trakcie tych działań sygnalista powziął informację o naruszeniu prawa. Przedmiot zgłoszenia powinien mieścić się w zakresie spraw wskazanych w ustawie. Spełnienie obu tych wymogów nadaje osobie status sygnalisty i zostaje ona objęta ochroną na podstawie przepisów ustawy.
W kontekście działalności uczelni, należy podkreślić, że powzięcie informacji o naruszeniu prawa przez studenta lub doktoranta i zgłoszenie takiej nieprawidłowości - co do zasady - nie będzie kwalifikowało takiej osoby do uzyskania statusu sygnalisty i objęcia jej ochroną, ponieważ zgłoszenie naruszenia prawa musi nastąpić w kontekście związanym z pracą. Student lub doktorant uzyskają ochronę prawną jako sygnalista wówczas, gdy dokonają zgłoszenia nieprawidłowości np. jako pracownik lub współpracownik danej uczelni, albo wystąpienia innych relacji prawnych, łączących studenta/doktoranta z uczelnią (np. umowa cywilnoprawna, student-przedsiębiorca, wolontariusz, stażysta/praktykant, osoba zasiadająca w radzie uczelni).
Akty prawne
Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (pdf)