- Na asteroidach jest piętnaście razy więcej minerałów niż na Ziemi - mówił podczas międzynarodowej konferencji pt. „Prawo kosmiczne: realność czy utopia?” prof. RICKY. J. LEE, uznawany za wiodącego światowego eksperta w zakresie prawa kosmicznego, wykładowca na australijskich i światowych uniwersytetach. W tym jednym zdaniu kondensuje się najważniejszy chyba aspekt współczesnego prawa kosmicznego: dostęp do kosmicznych bogactw naturalnych, stworzenie niezbędnych regulacji, na które zgodzą się najważniejsi geopolityczni i prywatni gracze w stawce o dominację w kosmosie, państwa narodowe i wielkie korporacje.
Prof. RICKY. J. LEE do Akademii Łomżyńskiej przyjechał, aby zabrać głos w dyskusji o regulacjach dotyczących prawa kosmicznego i aspektach rozwoju tej dziedziny prawa w przyszłości. Jest autorem licznych publikacji poświęconych tej tematyce, między innymi multidyscyplinarnej monografii dotyczącej prawnych aspektów wydobycia kosmicznych minerałów pt. Law and Regulation of Commercial Mining of Minerals in Outer Space.
Już w czasach ziemnej wojny powstawały pierwsze traktaty regulujące kwestie dominacji w przestrzeni kosmicznej (np. The Outer Space Treaty, The Moon Treaty), także wówczas przewidywano, że w niedalekiej przyszłości ludzie będą czerpać bogactwa naturalne z kosmosu, eksplorując ciała niebieskie i czerpiąc z nich kopalne minerały. Przykładowo: asteroidy są bogatsze w minerały niż najbardziej nośne złoża na Ziemi, na ich orbitach nie ma życia, a wobec tego koszty środowiskowe eksploatacji ich złóż są niższe niż tych ziemskich.
Prelegenci pierwszego panelu konferencji: prof. emeritus Steven Freeland (Western Sydney University and Bond University, Australia); dr MARIA A. POZZA (Gravity Lawyers, New Zealand); prof. Tanja Masson ZWAAN (Leiden University, The Netherlands); prof. Ricky. J. Lee (Cambridge University, United Kingdom), dyskutowali o prawnych regulacjach dotyczących korzystania z przestrzeni kosmicznej, ale także przyszłościowych kierunkach rozwoju międzynarodowego prawa kosmicznego, przed którym stoi wiele wyzwań, a ono samo wychodzi powoli z cienia ogólnikowych regulacji czasów tzw. Zimnej wojny. Moderatorem pierwszego panelu, a także pomysłodawczynią konferencji, była dr hab. Małgorzata Polkowska, prof. AŁ, ekspertka z zakresu międzynarodowego prawa kosmicznego.
Prowadzenie badań naukowych, ograniczenie śmieci kosmicznych, które są coraz większym problemem, kolonizacja ciał niebieskich, górnictwo księżycowe (tym de facto najbardziej zainteresowani są Chińczycy), stawia szereg nowych pytań - o delimitację tejże przestrzeni, status prawny kosmicznego turysty, prawo cywilne, administracji i karne w kosmosie, status prawny prywatnych aktorów w kosmosie (korporacje, startupy).
Prelegentami drugiego panelu konferencji, który przybrał formę dyskusji, byli: prof. Hanna Rothkaehl (Centrum Badań Kosmicznych, PAN); dr Bartosz Malinowski (Centrum Badań Kosmicznych, PAN); dr Marek Jeżewski (Kancelaria Prawna Kochański & Partnerzy). Prezes Paweł Pisarczyk pytał ekspertów o kwestie związane z prowadzeniem regulacji, które sprawia, że prywatne firmy wdrażające nowoczesne technologie eksploracji kosmosu (np. jego bogactw) nie będą musiały rywalizować pomiędzy sobą zgodnie z zasadą „prawa silniejszego”.
Paweł Pisarczyk zwracał uwagę na fakt, że potrzebujemy ograniczeń w kontekście startupów, które „wysyłają w komos niesprawdzone technologie, a te generują olbrzymie ilości kosmicznych śmieci”. Mówił o kosmosie, jako przestrzeni, która wymaga uregulowania, aby w przyszłości kosmos nie stał się niczym „Dziki Zachód” z czasów XIX i pierwszej połowy XX-wieku, gdzie rządziło prawo pięści, a zaimplementowanie administracyjnych form sprawiedliwości spotykało się z olbrzymim oporem. Prezes Pisarczyk akcentował także, że Polska i jej agencja kosmiczna POLSA powinny szukać silnych narzędzi prawnych i finansowych do eksploracji kosmosu. Dobrym przykładem w tej materii jest Luksemburg, który stworzył ramy prawne kosmicznego górnictwa oraz finansuje z funduszy publicznych prace naukowo-rozwojowe dotyczące eksploracji kosmosu, a także zakup udziałów w firmach zamierzających wydobywać surowce z asteroid, o ile te lokują swoje siedziby w Luksemburgu. Ten system finansowych i prawnych zachęt sprawia, że luksemburskie kosmiczne fundusze inwestycyjne przyciągają największych wizjonerów kosmosu, a sam Luksemburg postrzegany jest jako nowa „Dolina Krzemowa”.
Konferencję pt. „Prawo kosmiczne: realność czy utopia?” zorganizował Wydział Prawa i Administracji AŁ. Konferencję otwierał profesor Dariusz Surowik, Rektor Akademii Łomżyńskiej, gości witał Dziekan Wydziału Prawa i Administracji dr Paweł Zając, a cykl prelekcji i dyskusji zamykała Prodziekan Wydziału Prawa i Administracji dr Ewa Jakubiak.
