21 listopada 2021 roku odbyły się obchody z okazji Dnia Pracownika Socjalnego w siedzibie PWSIiP w Łomży pod hasłem: „(de)profesjonalizacja pracy pracownika socjalnego”. W spotkaniu hybrydowo uczestniczyło 38 osób. Wśród zaproszonych gości byli pracownicy MOPR-u w Kielcach oraz PCPR-u w Łomży, ŚDPS w Łomży, GOPS-u w Łomży – przedstawiciele Rady Praktyków przy kierunku Praca Socjalna. Obecni byli również słuchacze VII edycji szkolenia specjalizacyjnego z zakresu Organizacji Pomocy Społecznej, studenci VI semestru na kierunku Praca socjalna, studenci z Koła Naukowego Badań Społecznych oraz pracownicy badawczo-dydaktyczni Zakładu Pracy Socjalnej. Spotkanie moderował dr Tadeusz Kowalewski – Kierownik Zakładu Pracy Socjalnej.
Głównym wątkiem dyskursu, była rola pracownika socjalnego w Polsce, odnosząca się do problematyki profesjonalizacji, kompetencyjności pracowników socjalnych oraz do zagadnień związanych z ich kształceniem, a także szeregiem wyzwań, jakie przed nimi stoją. W Polsce do 1998 roku opieka społeczna należała do systemu zadań państwa, które w znaczeniu potocznym oznaczało „lokalną instytucję zajmującą się pomocą środowiskową”. Działania opieki społecznej miały na celu zaspokojenie potrzeb materialnych, czyli wsparcie finansowe obywateli, nie uwzględniając przy tym nakładu na pracę socjalną z podopiecznym. Proces profesjonalizacji pracowników socjalnych nastąpił po 1989 roku w wyniku przemian ustrojowych, gospodarczych i społeczno-politycznych Polski, określanych mianem transformacji systemowej i jest realizowany do chwili obecnej.
Kolejnym wątkiem, jaki został poruszony jest problem związany ze stereotypowym kojarzeniem zawodu pracownika socjalnego przede wszystkim z instytucją pomocy społecznej, a nie z pracą socjalną, której praktykowanie stanowi o jego istocie. Stygmatyzacja i stereotypowa postawa klienta pomocy społecznej sprawia, że postrzega on pracownika socjalnego pod względem korzyści. Należy więc zmienić podejście klienta pomocy społecznej do roli pracownika socjalnego.
Następnie, poruszonym tematem była konieczność decentralizacji pomocy społecznej. Model pomagania w pomocy społecznej na przełomie 25 lat zmienia się. Tak więc ćwierć wieku temu opierał się tylko na ramach pomocy finansowej, obecnie do Polski przybywa model decentralizacji pomocy społecznej, która ma polegać na nowych modelach pomagania. Przy decentralizacji pomocy społecznej należy po pierwsze wziąć pod uwagę potrzeby osób zgłaszających się po pomoc, ponieważ pomoc nie może być im na siłę narzucona tylko adekwatna do oczekiwań osoby zainteresowanej. Po drugie, należy wziąć pod uwagę fakt, iż zawód pracownika socjalnego wymaga szczególnych umiejętności i predyspozycji, niestety nie każdy je posiada.
W trakcie spotkania wielokrotnie podkreślano, że aby zawód pracownika socjalnego był zawodem szanowanym, to sam pracownik musi być odpowiednio wykształcony i przygotowany, a także posiadać przynajmniej elementarną wiedzę z zakresu innych nauk społecznych (takich jak psychologia, socjologia, nauka o zdrowiu), stale pogłębiać wiedzę z zakresu prawa. Dodatkowo musi być budowany prestiż zawodu. Zdobytą wiedzę i umiejętności należy permanentnie ubogacać i pogłębiać, rozwijać i praktykować. Należy też niwelować stereotypy dotykające roli i pracy pracownika socjalnego przyznającego tylko pomoc finansową. Pracownicy socjalni, to bez wątpienia model pracy praktycznej i należy dbać o to, aby ich wiedza była pogłębiana na bieżąco. Potrzeby społeczeństwa ulegają ciągłym zmianom i wypracowanie odpowiedniego modelu pomocy wymaga specjalizacji i nowych form w rozwiazywaniu problemów. Wprowadzenie szeregu nowych programów sprawiło, że wielu rodzinom poprawiła się sytuacja materialno-bytowa, ale nie nauczyło to ich nadal radzenia sobie z rozwiazywaniem problemów własnym działaniem.
Na zakończenie omawiano nowy model podejścia w pomocy społecznej, który powinien opierać się na pomocy aktywizacyjnej, a nie opiekuńczej. Zakłada się również aktywizację osób z niepełnosprawnościami i ich rozwój. Uważa się, że aktywność zawodowa i praca przyczyni się do zmiany funkcjonowania osób chorych.
Spotkanie zakończyło się podsumowaniem, iż decentralizacja pomocy społecznej może zdać rację bytu wówczas, gdy praca socjalna będzie na takim poziomie rozwinięta i wyspecjalizowana, aby była w stanie odróżnić problemy i potrzeby osób zgłaszających się po pomoc.
Sprawozdanie: Ewa Remiszewska – Koło Naukowe Badań Społecznych
Zdjęcia: dr Tadeusz Kowalewski
